در دوران بـــرزخی ...

 

برای مرجع روی عنوان کلیک کنید

   حسن سبحانی، دکترای علوم اقتصادی و استاد دانشگاه، نماینده دامغان در دوره‌های پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی است. سبحانی به سال 1333 در شهرستان دامغان زاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش گذراند. در سال 1353 در دانشگاه ملی در رشته اقتصاد تحصیلات دانشگاهی‌اش را آغاز نمود و در سال 1358 در این رشته فارغ التحصیل شد. دوره کارشناسی ارشد و دکترایش را نیز در همان رشته کارشناسی، در دانشگاه تربیت مدرس سپری کرد. وی در طی این مدت مسئولیت‌های مختلفی را نیز عهده دار بود. سبحانی، به عنوان اولین فارغ التحصیل دکترای اقتصاد در دانشگاه‌های ایران پس از انقلاب شناخته می‌شود.

    بسیاری از کارشناسان معتقدند پایه اقتصادی و نوسا‌ن‌های نرخ طلا و ارز در همین بودجه با تعیین نرخ دلار برداشته می‌شود. از طرف دیگر قیمت دلار تاثیر مستقیم بر قیمت هربشکه نفت در بودجه دارد. در مجموع تخمین درآمد دولت و پیش‌بینی هزینه‌ها از همین جا شروع می‌شود. البته واقعی بودن این نرخ‌ها بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد.
 حال با توجه به اینکه در این مدت نوسانات نرخ طلا و ارز قابل توجه بوده به نظر می‌رسد که این نوسانات در بودجه سال آینده بی‌تاثیر نباشد. تاثیراتی که خود می‌تواند فصل جدیدی در فضای اقتصادی باشد. به عقیده برخی کارشناسان قیمت ارز در بودجه سالانه خط کلی اقتصاد و قیمت ارز، طلا و حتی کالاهای دیگر را در طول سال معین می‌کند.
 اما اینکه چه دلیلی موجبات این تلاطم‌ها و نوسان‌های رو به افزایش قیمت طلا و ارز را موجب شده موضوعی است که با حسن سبحانی کارشناس اقتصادی و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در میان گذاشته‌ایم و آنچه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی کوتاهی با این کارشناس اقتصادی است.
 نوسان قیمت طلا و ارز چیز تازه‌ای نیست، اما این روزها تا حد زیادی مشکل ساز شده است. این مشکلات از کجا ناشی می‌شود؟
بازار طلا و ارز در دهه اخیر متاثر از دو چیز بوده است. یکی سیاست‌های اقتصادی داخل کشور مانند هدفمندی و دیگری تحت تاثیر سیاست‌های خارجی از جمله تحریم بوده است. این بازار تحت تاثیر این سیاست‌ها ‌تحولاتی را تجربه کرده است و این تحولات حکایت از مشکلات عدیده در عرصه اقتصاد می‌کند. البته همین مشکلات و تحولات در عرصه اقتصادی پیامدهای بسیاری را در آتیه‌ای نه چندان دور رقم می‌زند.
 این پیامدها از چیست؟
به طور طبیعی وقتی جامعه‌ای از حیث سودآوری شفاف نباشد صاحبان نقدینگی، امکانات خود را در بازارهای نسبتا مطمئن‌تری سرمایه‌گذاری می‌کنند که ارز و طلا از جمله این بازارهاست. افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری موجبات افزایش قیمت آنها را فراهم می‌کند. به فضای غیر طبیعی و رانتی در این بازار دامن می‌زند. در چنین فضایی اگر کشورها مقادیر زیادی ارز در اختیار داشته باشند، نوسانات یا شوک‌های وارد شده به بازار را با عرضه ارز کنترل می‌کنند اما اگر به هر دلیلی تقاضا زیاد باشد یا امکان عرضه نامحدود ارز وجود نداشته باشد به ناگزیر قیمت ارز افزایش پیدا خواهد کرد و در چنین حالتی قیمت بالای ارز خود را تثبیت می‌کند و در عین حال مگر اینکه شرایط تغییر کند یا شوک جدیدی به بازار وارد شود. اما در شرایط فعلی اقتصاد به نظر می‌رسد این وضعیت ادامه داشته باشد.
 در این فضا بازارهای دیگر با اخلال روبه‌رو است. چرا میل به بازارهای دیگر کاهش پیدا می‌کند؟
وقتی که سرمایه‌گذاری با ابهام مواجه است طبیعی است استقبال کم شود. مثال آن هم همین فروش اوراق مشارکت است که از مصادیق بارز مشکلات حاصل از ابهام در وضعیت اقتصادی است. البته باید در نظر داشت کسانی هم که به خرید اوراق مشارکت روی می‌آورند به دنبال سرمایه‌گذاری حقیقی نیستند. در واقع خریدار اوراق مشارکت به جای سرمایه‌گذاری حقیقی به نرخ مطمئن آنچه که «سود» نامیده می‌شود متکی است. در شرایط کنونی نیز سود حاصل از اوراق مشارکت حداکثر 17 درصد است اما سرمایه‌گذاری در خرید طلا و ارز بیش از 17 درصد سود را حاصل می‌کند مطمئنا سرمایه به سمت اوراق مشارکت هم نخواهد رفت و بازار هم کشش چنین رقابتی را نخواهد داشت.
 علت این واکنش را در چه عواملی باید جست‌وجو کرد؟
چنین وضعی راباید در تغییر شرایطی جست‌وجو کرد که این شرایط را به وجود آورده است. به عبارت واضح‌تر سیاست‌های اقتصادی دولت و سرآمد همه آنها هدفمندی یارانه‌ها سیاست مشوق تولید نبوده است. قاعدتا دستکاری در سیاست‌ها مولد بودن سرمایه‌گذاری را با خلأ و مشکل مواجه کرده است. آنچه که رخ داده، قبل از آنکه موضوع پولی باشد یک موضوع در بازار حقیقی است و باید حل آن را در بازارهای حقیقی اقتصاد مولد جست‌وجو کرد.
بااین اوصاف و این همه نوسان در بازار طلا و ارز به‌نظر شما عاقبت ارز در بودجه 91 چه خواهد شد؟
روند تغییرات قیمت ارز در بودجه نشان دهنده تغییرات در بخش‌های مختلف است. اما به طور معمول اگر بخواهیم از نوسانات نرخ ارز در امان باشیم و نوسانات نرخ ارز در بودجه سال 91 مشکلات حادی ایجاد نکند مطمئنا دولت باید نرخی را «تعیین» و نه «پیش‌بینی» کند که حاصل شدن این قیمت تا حدود زیادی قطعی باشد. در حالی که هم‌اکنون در بازار ارز آزاد نرخ یک‌هزارو 350 تومان تجربه می‌شود که در نظر گرفتن نرخی معادل هزارو 50 تومان یا هزارو 100 تومان می‌تواند شوک‌های احتمالی ارز در درآمد بودجه را کاهش دهد و در حقیقت تحقق درآمدهای دولت را تضمین کند و در این صورت دولت با در نظر گرفتن کفی برای نرخ ارز و انجام محاسبات همان مقادیر رادر بودجه لحاظ کند و هرچه بیشتر درآمد از فروش نفت حاصل شود مازاد آن هم قابل پیش‌بینی خواهد شد و از همه مهم‌تر مورد محاسبه قرار می‌گیرد و شفافیت ایجاد می‌شود.
 قیمت هر بشکه نفت در بودجه با توجه به اینکه قیمت نفت در بودجه در تعامل با ارز است، بسیار مهم است. فکر می‌کنید که قیمت نفت باید در چه بازه‌ای انتخاب شود؟
قیمت هر بشکه نفت در بودجه سال گذشته با افزایش 1.5‌دلار به 81.5 دلار رسید. این رقم برای هر بشکه نفت یک رقم نسبی بود. اما اگر بخواهیم تمام تعهدات بودجه 90 را محاسبه کرده و انجام شده فرض کنیم قیمت هر بشکه نفت به 102 دلار در هر بشکه می‌رسید. اما با توجه به همه اتفاقاتی که کشورهای عربی مسلمان و نفت خیز رخ داده و در حال رخ دادن است؛ خیلی نمی‌توان به استمرار درآمد اینچنینی (فعلی) امیدوار بود. به هر حال در نظر گرفتن نرخ دلار برای هر بشکه نفت در اندازه‌ درآمدهای فعلی (102 دلار) قطعا ریسک خیلی زیادی خواهد داشت.
 بنابراین منطقی است که دولت به قیمتی پایین‌تر از قیمت فعلی بسنده کند. دولت می‌تواند برای تعیین قیمت نفت (نه پیش‌بینی) به مطالعات موسسات معتبر بین‌المللی انرژی مراجعه کند. همچنین با نگاهی به نرخ هر بشکه نفت در بودجه دیگر همسایه‌های نفت خیز می‌توان به یک قیمت متعادل رسید. حال با توجه به شرایط موجود اگر قیمت واقعی 80 دلار برای هر بشکه نفت انتخاب شود قیمت مناسبی خواهد بود. هر چه ارقام بالاتر باشد غیر قابل دفاع‌تر است.
 با توجه به شرایط موجود برای بودجه سال 91 چه شرایطی باید حاصل باشد تا این بودجه بتواند برای سال آینده یک بودجه موثر باشد؟
پاسخ به این سوال خیلی مشکل است. در حقیقت یکسری ضرورت‌ها و اقتضائاتی در مورد بودجه وجود دارد که نه تنها در این بودجه بلکه باید در تمام بودجه‌های دولت رعایت شود. موضوع کاهش هزینه‌های دولت یکی از نکته‌هایی است که اگر منظور نظر دولت قرار گیرد کار بسیار بزرگی انجام شده. اگر این هدف محقق شود می‌توان به قیمت‌های پایین‌تر نفت در بودجه امیدوار بود. همچنین می‌توان به این نکته هم امیدوار بود که وابستگی و حضور نفت در بودجه کاهش یابد و همین طور به نرخ‌های موثر مالیاتی نیز گردن نگذاشت. در عین حال وابستگی شرکت‌های دولتی را نیز به تسهیلات بانکی کم و کمتر کرد تا بیشتر این تسهیلات به بخش خصوصی برسد و از آن مهم‌تر این تسهیلات صرف سرمایه‌گذاری صرف شود. مجموعه این رفتارها صرفنظر از اینکه برای بودجه 91 باشد یا نباشد می‌تواند در کاهش هزینه‌های دولت و کاهش تعهدات دولت‌ها در راستای اصلاح ساختاری اقتصاد، دولت و بودجه‌ریزی به آن توجه کرد.

_{لاریجانی: بخشی از کارخانجات}

 _{نیمه‌تعطیل یا کاملاً تعطیل هستند}

برای مرجع روی عنوان کلیک کنید

    عده‌ای می‌خواهند در انتخابات از مردم کلاهبرداری سیاسی کنند.
دانشجویان ما نباید به اقدامات تحریک‌آمیزی هم‌چون حمله به سفارت انگلستان اقدام کنند زیرا موجب می‌شود که کشوری هم‌چون انگلستان دست به ماجراجویی‌های جدیدی بزند/ اصلاحاتی باید در سوریه انجام شود تا همه مردم از وضعیت زندگی خود راضی باشند/ اگر می‌خواهیم توان کشورمان را افزایش دهیم باید از نیروهای انسانی کشور استفاده حداکثری بکنیم تا بتوانیم تولید را در کشورمان رونق دهیم.
رییس مجلس شورای اسلامی گفت:‌ آمریکا باید پاسخ‌گوی ورود هواپیمای جاسوسی خود به داخل مرزهای ایران باشد.

علی لاریجانی چهارشنبه‌شب در جمع طلاب و محققان حوزه‌های علمیه قم در سخنانی با اشاره به سیاست‌های خصمانه کشورهای غربی درباره ایران اظهار کرد: سی و سه سال از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد و در این مدت کشورمان شاهد حوادث گوناگونی بوده و شرایط مختلفی را تجربه کرده است.

او ادامه داد: در این مدت در آمریکا و اروپا تغییرات زیادی به‌وجود آمده است از جمله می‌توان به تشکیل و فعالیت جنبش ضدسرمایه‌داری وال استریت در آمریکا اشاره کرد که خواستار اصلاح نظام اقتصادی کشور خود هستند.

رییس مجلس شورای اسلامی گفت: کارشناسان غربی به‌خصوص آمریکا بر این باورندکه پس از این حوادث یک نوع آگاهی سیاسی و اجتماعی در بین مردم آمریکا ایجاد شده و این موضوع باعث شده است که مردم خواستار تحولات اساسی در تمام بخش‌های اجرایی کشور خود باشند.

وی افزود: بحران مالی آمریکا باعث شده تا مردم در تامین امرار و معاش خود دچار مشکل شوند به طوری که طبق آخرین آمار بدهی‌های آمریکا به بیش از چهارده هزار میلیارد دلار رسیده و این نشان‌دهنده شرایط و خیم اقتصادی آمریکا است.

لاریجانی با اشاره موضع پهپاد آمریکایی گفت: اوباما و وزیر خارجه‌اش در اظهار نظر جدیدی خواستار بازپس‌گیری هواپیمای متجاوز خود به ایران شدند. آن‌ها باید به جای آن که این صحبت‌های مضحک را مطرح کنند به ملت ایران پاسخگو باشند.

رییس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: اقدام مجلس شورای اسلامی در قطع روابط با کشور انگلستان یک امری مهم و ضروری بود چون ما در این سال‌ها شاهد سیاست‌های خصمانه این کشور در مقابل مواضع ایران و در موضوعات هسته‌‌ای بودیم.

او افزود: انگلستان چطور انتظار دارد در حالی که با ما دشمن است از ما تقاضای استفاده از سرویس‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کند و این خود می‌تواند تناقضی در رفتارهای آنان باشد.

لاریجانی تاکید کرد: دانشجویان ما نباید به اقدامات تحریک‌آمیزی هم‌چون حمله به سفارت انگلستان اقدام کنند زیرا موجب می‌شود که کشوری هم‌چون انگلستان دست به ماجراجویی‌های جدیدی بزند.

رییس مجلس شورای اسلامی درباره اتفاقات اخیر سوریه نیز گفت: آمریکا به دنبال دموکراسی نیست بلکه سعی دارد که با این موضوع حکومت سوریه را به نفع خود تغییر دهد. از نظر ما اصلاحاتی باید در سوریه انجام شود تا همه مردم از وضعیت زندگی خود راضی باشند.

او در بخش دیگری از سخنانش گفت: عده‌ای با اهداف سیاسی سعی دارند تا با ملتهب کردن فضای انتخابات مجلس به نوعی از مردم کلاهبرداری سیاسی کنند.

لاریجانی اظهار کرد: کشور ما پس از پیروزی انقلاب با سرعت خوبی در حال پیمودن مسیر ترقی و پیشرفت است و لازمه ادامه این امر رعایت الگوی صحیح است.

وی ادامه داد: در این راستا یکی از موضوعاتی که در کشور ما مطرح است بحث اشتغال است و در این راستا دولت اقداماتی انجام داده است تا بتواند نرخ بیکاری را در کشور کاهش دهد.

رییس مجلس شورای اسلامی گفت: در سفری که به یکی از شهرک‌های صنعتی داشته‌ام شاهد بودم که متاسفانه بخشی از کارخانجات نیمه‌تعطیل یا کاملاً تعطیل هستند.

وی ادامه داد: با راه‌اندازی این واحدها می‌توانیم برای جوانان اشتغال ایجاد کنیم تا بتوانند به راحتی درآمدی به منظور گذارندن زندگی روزمره خود داشته باشند.

لاریجانی گفت: یکی از موضوعات دیگر بحث هدفمندی یارانه‌ها است و طبق قانونی که مصوب شده است پنجاه درصد از درآمد حاصل از آن باید به مردم پرداخت شود تا آثار تورم در بین خانواده‌ها کم شود.


وی افزود: اگر می‌خواهیم توان کشورمان را افزایش دهیم باید از نیروهای انسانی کشور استفاده حداکثری بکنیم تا بتوانیم تولید را در کشورمان رونق دهیم.

رییس مجلس شورای اسلامی درباره پرونده مالی اخیر اظهار کرد: همه باید به دادستان کل کشور کمک کنیم تا بتواند با قاطعیت و با مجرمان برخورد کند. بنابراین در جلسه سران سه قوه از رییس قوه قضایه خواسته شد تا بدون در نظر گرفتن پست، مقام یا هر عنوانی به شدت برخورد کند.

وی تصریح کرد: مسئولان ما باید تلاش کنند که بتوانیم مانند کشورهای دیگر سرمایه‌های خارجی را جذب کنیم تا بتوانیم تولید کارخانه‌ها و صنایع را افزایش داد و سطح صادرات را بالا ببریم.

وی درباره بیداری اسلامی در منطقه نیز گفت: بیداری اسلامی منطقه برگرفته از اندیشه‌های امام خمینی(ره) است بنابراین آمریکا سعی دارد با به قدرت رساندن مهره‌های خود بر کشورهای اسلامی تسلط داشته باشد.

رییس مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در این راستا آن‌ها مسلمانان را تحت فشار قرار داده وحقوق را آن‌ها در مجامع جهانی تضییع می‌کند تا بتواند به هر شکل ممکن به اسراییل کمک کند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: کارشناسان غربی در نظریه مدعی بودند که بیداری اسلامی در منطقه از همان شیطنت‌های آمریکا است ولی اگر با دقت به این موضوع نگاه شود می‌توان گفت که این نظریه مضحک و نوعی جنون سیاسی است بنابراین باید کشورها تمام تلاش خود را برای خنثی‌سازی توطئه آمریکا در کشورهای‌شان داشته باشند.