در دوران بـــرزخی ...

 وقتى مردم یک خدمتگزارى را نخواستند باید کنار برود  رابطه حضرت امام با مردم یک رابطه سیاسى و یا مرحله‏اى و گذرا و موردى نبود. ایشان به طور عمیق و اعتقادى به مردم بها مى‏داد. با نگرشى موحدانه و خداپسندانه بود که با مردم برخورد مى‏کرد، در عین این که معتقد بودند باید زمینه‏هاى ارتقا و تعالى افکار مردم را حاصل آورد، اما در عین حال به آراى عمومى بسیار اهمیت مى‏داد و اگر سایر جوامع زمان امام و اندیشه‏هاى بلندش را نه از پى غبار شیطنت و عناد و کینه و غرض‏ورزى که خالص و زلال و واقعى درک مى‏کردند، در آن صورت به میزان اعتقاد و اهمیت امام به دموکراسى واقعى پى مى‏برند و صد افسوس که چنین امکانى تاکنون حتى براى ارادتمندان آن زعیم حاصل نیامده است. بارها تاکید فرمودند که در هر شرایط نگهدارى‏ این دو سو و کفه لازم و ضرورى است و بدون پشتیبانى مردم کارى از پیش نمى‏رود؛ همان طور که براى روى کار آمدن اصالت را به مردم مى‏دهد براى نخواستن فرد یا افراد هم اصالت را به نظر مردم مى‏دهد. به این جمل امام توجه فرمایید: «وقتى مردم یک خدمتگزارى را نخواستند باید کنار برود.» در جایى دیگر مى‏فرماید: «در هر صورت ما باید دنبال این معنا باشیم که مردم را نگه داریم و همین طورى که آقایان مى‏گویند بدون پشتیبانى مردم نمى‏شود کارى کرد.» پیرامون حضور مردم در صحنه مى‏فرماید: «همه اطلاع دارید که آن چیزى که براى همه ما لازم است این است که در فکر این باشیم که مردم را در صحنه نگاه دارید و این یک سرش بسته به دولت است و رییس جمهور و مجلس، یک سرش هم مربوط به خود مردم، اگر این طرف را شما نگه دارید، از ملتمان مطمئن هستیم که به حسب غالب و اکثریت آن طرف را حفظ مى‏کنند ...»

 ‏اگر مردم را شریک خودتان نکنید، موفق نخواهید شد حضرت امام براى نگهدارى و حضور مردم در صحنه راه حل ارایه مى‏دهند. از جمله این که باید مردم را که خود در وزارتخانه-‏ها و ادارات به خدمت مشغولند در صحنه نگهداشت و با آنان به گونه-‏اى عمل نکرد که ناراضى باشند در آن صورت است که مردم از صحنه خارج مى‏شوند. همان اصلى که تحت عناوین دیگر چون جلوگیرى از ناراضى تراشى، بى‏توجهى به مردم، فاصله گیرى از مردم ... نیز هشدار داده است. به عین سخنان امام توجه فرمایید: «... اما راجع به تجارت، راجع به صنعت، راجع به اینها اگر مردم را شریک خودتان نکنید، موفق نخواهید شد.»   «اینها باید حال فکر این معنا باشند که مردم را داشته و یکى از راه‏هایش این است که وزارتخانه-‏ها و ادارات یک جورى باشد که نارضایتى ایجاد نکند.» - امام امت بحث مردم و حضورشان در صحنه و فراز و نشیب‏هاى خاص انقلاب را به مراحل عمیق تر و باریکتر مى‏کشاند. تا آنجا که در فلسفه وجودى حضور مردم دقیق تر از یک جامعه‏شناس مسلط به روان‏شناسى اجتماعى راه حل‏هاى اجرایى و عملى بیان مى‏دارد. امام معتقد است که انقلاب از آن مردم بوده است و امروز هم قویترین پشتوانه انقلاب همان مردمند و صاحبان اصلى انقلاب را مردم مى‏داند. امام دقیق و باریک بینانه-‏تر از هر کس مى‏داند تا زمانى که این مردم انقلاب را مال خود ندانند، حافظ و پشتیبان آن نخواهند بود. امام مى‏فرماید: «امروز کارهایى که در ایران مى‏شود، کارهایى که مربوط به جمهورى اسلامى است، از باب این که مردم از خودشان مى‏دانند و جدا نمى‏دانند، هیج نهادى را از خودشان، از این جهت فعالند در کارها و ما باید هر چه بیشتر مردم را حفظ کنیم و مردم باید هر چه بیشتر در صحنه حاضر باشند.» این مردم بودند که افراد، به خصوص مسوولین را به جایى رسانده‏-اند نکته دیگر احترام مقرون به تواضعى است که از عبارات و بیانات امام نسبت به مردم مستفاد مى‏شود، احترامى که وقتى با شان و مقام امام به آن مى‏اندیشیم و در عباراتش فرو مى‏رویم در مى‏یابیم که بین آن امام، با برخى که هنوز در بستر تعلقات و حسابگرى‏هاى دنیوى اسیرند و هر چند ضعیف اما باد غرور و نخوت در سر دارند؛ فاصله بسیار است. برخوردى بى‏ریا، صمیمانه آنهم از ابرمردى که در خمگرد هر نگاهش جهانى بهت موج مى‏زد و فریاد بلندش بر اندام استکبار لرزه مى‏انداخت و در ذهن هر شیداى موحدى که جان از مهر على زلال داشت، خصایل بلند انسانى الهى على را تداعى مى‏کرد. مردى که وقتى خنجر غضب از نیام خشم بیرون مى‏کشید یک تنه با تمام ابرقدرت ها در مى‏افتاد، همان مرد در برابر مردم مى‏فرمود: به من خدمتگزار بگویید بهتر است تا رهبر.

اصولا افرادى که افق و فضاى دید محدودى دارند با دیدن یک حرکت کوچک انحرافى از سوى مردم مایوس مى‏شوند و چه بسا زیر لب یا در خفا از دست مردم ناله کنند، تلقى‏هاى محدود زاییده ظرفیت هاى محدود است. امام با مردم بسیار دوستانه و صمیمانه حرف مى‏زد. «مردم، مردم خوبى هستند، ما از مردم تشکر باید بکنیم، ما همه مرهون آنها هستیم.»  افراد معمولى تا وقتى کارى دارند با زبانى آرام و نرم حرف مى‏زنند و به قول معروف هنگامى که گیرشان رفع شد و مشکلشان حل و به وادى مراد قدم نهادند، عقبه‏-ها و مصایب و مشقات را در فراخناى آسایش و لحظه‏-هاى رفاه و نعمت از یاد مى‏برند این را اصل غفلت یا غفلت زدگى یا نسیان باید گفت. امام با وجودى که چندین سال دور از مردم بودند رفتار و سلوکشان با مردم بسیار صمیمى و آگاهانه‏-تر از کسانى بود که در بین مردم زندگى کرده بودند. بارها تاکید فرمودند که بار سختى‏ها و مصایب انقلاب را مردم ستمدیده به دوش کشیده-‏اند، همیشه از دیدار مردم به خصوص قشر مستضعف احساس شوق و شادمانى مى‏کرد. امام خدمت به مردم را وظیفه شرعى مى‏دانست، و معتقد بود هر کس به هر اندازه که توان و وسع دارد باید به این مردم خوب خدمت کند.  هرگز فراموش نکرد که این مردم بودند که افراد، به خصوص مسوولین را به جایى رسانده‏-اند، البته از جهتى باید گفت به طریقى بسیار ظریف خط مشى حکومتى و اصول سلوک و رفتار با مردم را به مجریان حکومتى فرا مى‏داد. اگر در یک کف ترازوى انقلاب مردم بودند که قطعا در آن سو امام بود و یاران صدیق و در خط امام، «براى این مردم ستمدیده خدمت کنید، این مردمى که شما را به اینجا رسانده‏-اند و اگر اینها نبودند حالا یا در حبس‏ها بودید یا در قبرستان‏ها، براى اینها باید خدمت بکنیم، هر کس به اندازه‏اى که مى‏تواند.»

 _{متن کامل}