در دوران بـــرزخی ...

سخنرانی حجت الاسلام محمد رضا زائری در سنگر اجتماعی، با موضوع نسبت انقلاب اسلامی و فعالیت فرهنگی.

1ـ نباید دچار توهم شویم.  فعالیت های مذهبی و دینی ما حتی همین مجلس عزاداری اباعبدالله الحسین (علیه‌السلام) در قبل از انقلاب متفاوت بود. حداقل تفاوت در این بود که؛ متأسفانه در حال حاضر ما به دلایل مختلف دچار نوعی توهمِ غالب بودن و در اکثریت بودن را داریم همین باعث میشود که نوع فعالیت مان فرق کند و همین باعث می شود که در این کشور متأسفانه وهابی ها، بهایی ها، مسیحیت تبشیری، عرفان حلقه و... بهتر از شیعیان امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) مشغول به کار هستند. به دلیل این که ما فکر می کنیم کارها دست ما انقلابی هاست، دچار غفلت شده ایم. شاید اگر این توهم را نداشتیم و احساس می کردیم که باید از جان مایه بگذاریم و کار کنیم خیلی قضیه فرق می کرد. شاید اگر احساس می کردیم در اقلیت هستیم و در معرض خطر و آسیب هستیم خیلی وضع متفاوت می شد.
2ـ ورود نهادهای دولتی به امور اجرایی
 مسأله دیگر نهادهای حاکمیتی ای هستند که مشغول کار فرهنگی هستند. این یک معضل است، وقتی وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و سپاه و نهادهای مختلف دیگر متولی این امر هستند، ما احساس می کنیم که این ها مشغولند و دیگر کافی است.
 این کارها معادله ها را به هم میزند. وقتی یک نهادی برای یک جلسه سخنرانی به من یک میلیون تومان پرداخت می کند من دیگر با چه انگیزه ای باید به روستا بروم، از جیب خودم هم هزینه کنم، پول کرایه هم بدهم، با سختی خودم را به آن جا برسانم و امثال این ها.
 وقتی فعالیت های موازی در نهادهای مختلف انجام می شود و این که احساس می کنند با ابزارهایی مثل فشارهای قانونی و ایجاد محدودیت و ابزارهای دیگر حاکمیتی می شود، یک هدف فرهنگی را تأمین کرد، چرا دیگر ما باید کار تبلیغاتی بکنیم؟ چرا فعالیت رسانه ای داشته باشیم؟!
3ـ چگونگی تعامل نهادهای فرهنگی با انقلاب اسلامی
 بحث دیگر درباره-ی مدل تعاملی که ما به عنوان فعال فرهنگی یا نهادهای فرهنگی با نهادهای حاکمیتی و انقلاب داریم، می-باشد. این هم از آن چیزهایی است که محل چالش جدی است.
 وفاداری ما به عنوان نهادهای فرهنگی و فعالان فرهنگی، به اساس انقلاب و ارزش ها و آرمان های انقلاب است، اما قرار نیست ما ابزار فلان امام جمعه باشیم که اشتباه کرده و ما اشتباهش را تصحیح کنیم. قرار نیست که آلت دست و بازیچه ی فلان استاندار یا فرماندار شویم، چرا؟ به خاطر این که به ما به عنوان یک مؤسسه فرهنگی کمک کرده است و الآن بخواهد از ما سوء استفاده کند.
ـ وفاداریم به اساس انقلاب ،فقط و فقط!
 آن چیزی که قرار است از آن دفاع کنیم اساس انقلاب و مبنای اصیل آن است. از مهمترین مشکلاتی که باعث می شود بعضی نهادها مشروعیت و مقبولیت خود را از دست بدهند همین امر است. به طور مثال؛ وقتی صدا و سیمای جمهوری اسلامی فکر کند که می تواند با حذف یک خبر و یک موضوع، فلان مشکل را حل کند، به طور طبیعی مردم رو به شبکه ی خبری خارجی می آورند. نهادهای رسمی ما فکر می کنند، که دفاع از ولایت فقیه این است که نماینده ولی فقیه در فلان جا خرابکاری کرده است، باید خرابکاری او را درست کنند.  ما وفاداری مان به اصل انقلاب است نه به اشخاص.
ـ انقلاب اسلامی؛ انقلاب در روح و جان
 انقلاب اسلامی آن کیسه ی شنی و آن اسلحه نبوده است؛ بلکه اتفاقی بوده که در ارزش های مردم رخ داده است.
 به تعبیر شهید بهشتی (ره): انقلاب ما انقلاب ارزش ها بود. یعنی تا دیروز پول داشتن ارزش بوده امروز ارزش ها تغییر کرده است. اگر در انقلاب ما تحول و دگرگونی-ای بوده، همین جا بوده است.
ـ حق،معیاراست نه شخص!
 اتفاقاً با همین معیار می توانیم بفهمیم که با انقلاب و آرمان هایش امروز فاصله داریم یا نه؟ اگر امروز هم بعد از 25، 30 سال چشم مان را باز کردیم و دیدیم که دوباره پول ارزش شده است، این یک زنگ خطر است. چون معیار آن بوده است. اگر امروز بعد از 35 سال احساس کردیم «ان اکرمکم عندالله اتقیکم» دیگر نیست این یک زنگ خطر است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) هم انقلاب کرد در جامعه ی خاصی که در آن معیارها و آرمان ها چیزهای دیگر بود: دختر را زنده به گور می کردند. پیامبر دست دختر را می بوسید، انقلاب ارزشی این جا بود. پس انقلاب این نیست که قیافه و ظاهر تغییر کند. امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: ان الحق و الباطل لا یُعرفانِ بِاَغدار الرجال اِعرف الحق تَعرِفَ أهلَه اِعرف الباطِلَ تعرفِ الاَهلَه. حق را بشناس و اهلش را با آن بشناس و بقیه را با آن مقایسه کن، باطل را بشناس و بقیه را با آن مقایسه کن. پس دیگر برای من ملاک نیست که امام جمعه فلان جا اشتباه کرده است، خب اشتباه کرده باشد. این است که امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: اگر دختر من قید امانت در دفتر بیت المال نکرده بود اولین هاشمی ای بود که دستش را قطع می کردم.
 چون معیار داریم و کاری به اشخاص نداریم. چون معیار داریم می بینیم که انقلاب قرار بوده تحولی در ارزش ها و ملاک ها باشد؛ «انَّ اکرمکم عندالله اتقیکم» بشود. این بود که یک بسیجی از روستا آمده ممکن بود یک فرمانده لشکر شود و پسر آیت الله فلان و دکتر فلان و رئیس جمهور فلان و وزیر و وکیل زیردست او بروندـ به عنوان یک سرباز و یک بسیجی و یک نیروی رزمی عادی در جبهه فعالیت کند.  آن معیار، حاکم بوده است. رفتاری که آدم ها از خودشان نشان می دادند، انقلاب بود.
 تجربه موفق صدور انقلاب ما؛ لبنان!
 کما این که امروز هم آثار انقلاب را وقتی به جایی مثل لبنان مراجعه می کنید و بررسی می کنید. به عنوان موفق ترین تجربه صدور انقلاب ما که در لبنان بوده است، اصلاً ظاهر قصه ملاک نیست. کسی که برای عملیات استشهادی می رود، ممکن است لباس و ظاهری که دارد را ما ببینیم و او را به چشم یک بچه حزب الهی و متدین به حساب نیاوریم، اما آن روحیه و باوری که طرف پیدا می کند، ملاک واقعی است.
 البته جاهایی در همین لبنان هست، که حتی این ظواهر هم منتقل شده است. یکی از رسانه های غربی چند روز قبل از آغاز جنگ 33 روزه، در سال2006 گزارشی منتشر کرد، با این مضمون که: شما وقتی در کوچه های ضاحیه لبنان قدم می زنید احساس می کنید در کوچه های قم ایران مشغول راه رفتن هستید!
 ماباید دیدگاهی کیفی نگر داشته باشیم
 طبیعتاً اگر در بحث سبک زندگی وارد شویم در پوشش، موسیقی، خوراک و... این مشابهت ها وارد می شود، اما چیزی که ملاک است این نیست. اتفاقاً تفاوت دیدگاه عاقلانه و عالمانه با دیدگاه جاهلانه در این است که دیدگاه جاهلانه کاملا کمّی و مصداقی و ظاهری است. اما دیدگاه عالمانه به ظاهر و مصادیق بیرونی و کمیاب کاری ندارد.
 ممکن است کسی در جامعه-ی اسلامی بیشترین ضربه را بزند و آمریکایی تر از همه بشود و دعای ما این بشود که «اللهم اَصلحِ کلّ فاسدٍ من امورِ مُسلمین» در این دعا بحث بر سر استکبار جهانی نیست، اتفاقاً درباره-ی کسی است که در جامعه ی اسلامی فساد می کند. دیگر در این جا ملاک ظاهر و قیافه نیست. ممکن است به طور مثال جریانی مثل مهدی هاشمی، معمم هم باشد و نزدیک ترین ارتباط را با بیت قائم مقام رهبری هم داشته باشد اما بیشترین ضربه را به انقلاب بزند. یک نفر دیگر هم باشد که اصلاً ظاهرش به انقلاب نخورد اما بیشترین خدمت را به انقلاب اسلامی بکند.
4ـ موضع تربیتی ؛ موضعی غیراز مدیریت سیاسی
 و نکته ی آخر در مقدمه بحث امروز این است که موضع تربیتی که هدفش آن انسان سازی است کاملاً موضعش با مدیریت سیاسی جامعه فرق می کند. انقلاب اسلامی که رهبران آن روحانی هستند. یعنی معلم-اند، نسبتی باید داشته باشد با خود اسلام، که پیامبرِ آن را به عنوان یک معلم می شناسیم و در کل ادیان الهی که پیامبرانش معلم هستند و برای تعلیم آمده اند.
 ادامه مطلب