انشاالله که این وبلاگ بتواند وسیله-ای خدا-پسند برای اطلاع-رسانی صحیح وَ در جهت تحکیم انقلاب اسلامی وَ جمهوری اسلامی باشد ؛ والسلام علیکم من تبع الهدی ...
جهت مراجعه به مرجع متن، یا عنوان اصلی، به پیوند فوق اشاره کنید
وبلاگ دکتر گلزاری، محمود : انتخاب آدمی، نشانه اختیار و نمایانگر شخصیت اوست. عقل و دین - دو حجت و راهنمای درونی و بیرونی خداوند- ما را ترغیــــــــــب می کنند که همه انتخاب های خود را با دقت انجام دهیم. ( راهی دیگر نمانده: دخترم بعد از دو سال زندگی با مردی خودخواه، بدبین، بیکار و بدون امکانات مادی، برای طلاق روز شماری می کند. باورتان می شود مردی مرتب دنبال پیدا کردن خطاها و عیب-های داشته و نداشته زنش باشد، تا بتواند بر او مسلط شود و از خانواده اش سوءاستفاده کند؟ گفتم: خیلی متاسفم اما می دانید که جدایی از همسر، برای دختری جوان هر چند از محبت و حمایت پدر و مادری خوب و سالم برخوردار باشد ناراحتی ها و مشکلات زیادی را در پی می آورد؟ آهی کشید و گفت: درست است به هر صورت طلاق، ویران شدن خانمانی است که با عشق و امید بنا شده است. اما می دانید که زندگی آَشفته، همه افراد خانواده به ویژه کودکان را دچار آسیب های متعدد و جبران ناپذیری می سازد، باز هم خدا را شکر که دختر من فرزندی ندارد. پرسیدم: چرا پیش از ازدواج حساس نبودید و دقت نکردید که به قول روایات دینی دختر بزرگوارتان را به همراهی و همسری چه کسی بر می گزینید؟ سرش را پایین انداخت و بعد از مدتی بریده بریده جواب داد: می ترسم بگویم. من از همین آموزه های مذهبی ضربه خوردم. آموزه هایی که به صراحت می گویند: «اگر کسی به خواستگاری آمد و مطمئن شدید اهل نماز و روزه است، هر چند تنگدست و فقیر باشد دخترتان را به او بدهید و گرنه باعث فتنه و فساد می شود.» من هم از دوستان، معلمان و روحانی مسجد محلشان پرس و جو کردم و همه شهادت دادند که او نماز می خواند، روزه می گیرد و هر وقت فرصت کند شب های چهارشنبه یا جمعه جمکران می رود. خوشحال شدم و دخترم را به او دادم و از نظر مسکن، پیدا کردن شغل، وسیله رفت و آمد، از هیچ حمایتی دریغ نکردم. اما دیری نگذشت که فهمیدم او نمازخوانی است ناسپاس، عصبی و بددهن، که با طمعِ گرفتن امکانات بیشتر، عیب جویی می کند و دام می گستراند. فکر نمی کنید روایاتی که پای بندی به نماز و روزه را مهمترین ملاک در انتخاب همسر می دانند جعلی و ضعیف باشند؟ با لبخند و لحنی آرام گفتم: پیامبر بزرگوار ما فرموده است: «نادانی، زودتر از آگاهی ناقص؛ انسان را به نجات و رستگاری می رساند.» مبادا به خاطر نداشتن علم کافی، بیش از مردم کم سواد دچار گرفتاری و مشکل شوید و گناه آن را به گردن آموزه های دینی بگذارید. سرش را تکان داد و گفت: از ما که گذشت اما دوست دارم در این موضوع اطلاعات بیشتری به دست آورم. ) ××××××××××××× مهمترین ملاک همسرگزینی انتخاب آدمی، نشانه اختیار و نمایانگر شخصیت اوست. ظاهربینان، شتابزده و تکانشی فریفته جلوه های آنی و ناپایدار می شوند و ژرف نگران، اصالت و دوام پدیده ها را در نظر می گیرند. از این رو عقل و دین - دو حجت و راهنمای درونی و بیرونی خداوند- ما را ترغیــــــــــب می کنند که همه انتخاب های خود را با دقت انجام دهیم. روشن است چیزی را که می خواهیم برگزینیم، هر چه پیچیـده تـــر و در سرنوشت ما مؤثرتر باشد، گزینــش آن نیاز به بررسی و شکیبایی بیشــتری دارد. اگر انتخاب خانه و مسکن، مهم تر از تهیه اتومبیل و رایانه است؛ برگزیدن دوست و شریک، و به ویژه همسر - که همراه و همسفر عمر و زندگی ماست- نیاز بیشتری به گردآوردی اطلاعات، اندیشیدن، تدبیر، بهره گیری از ابزارهای دقیق و معتبر و مشورت کردن با افراد آگاه و خیرخواه دارد. مولوی تشخیص افراد انسانی را امری بسیار دشوار و دیریاب می داند: مرد را صدسال عم و خال او / یک سرمویی نبیند حال او گر به ظاهر، آن پری پنهان بود / آدمی پنهان تر از پریان بود و سعدی هشدار می دهد: توان شناخت به یک روز در شمایل مرد که تا کجاش رسیده است پایگاه علوم ولی زباطنش ایمن مباش و غّرِه مشو که خُبث نفس، نگردد به سالها معلوم! و حافظ قاطع تر از این دو، پی بردن به حقیقت پررمز و راز آدمی را ناممکن می شمارد: وجود ما معمایی است حافظ که تحقیقش فسونست و فسانه از این رو، آموزه های دینی، اطمینان داشتن اعتماد کردن به دیگری را - پیش از جمع آوری اطلاعات و ارزیابی دقیق آنها - نشانه ضعف شخصیت و ناتوانی در جســــــت و جوی منابع تحقیق و در نتیجه متحمــــل شــــــدن زیان های جبران ناپذیـــــــر می دانند (اصول کافی ج 2 ص 607/ بحار ج 103 ص 86) از نظر اسلام پایبندی به دین، یکی از اساسی ترین معیارهای گزینش همسر است. پیامبر اکرم(ص) می فرماید: هر گاه کسی به خواستگاری نزد شما آمد و دینداری و امانتداری او را پسندیدید، به او زن دهید، که اگر چنین نکنید، در روی زمین تبهکاری و فساد بسیار پدیدخواهد آمد (میزان الحکمه 783) و از امام رضا(ع) روایت شده است: اگر مردی به خواستگاری آمد و دین و اخلاق او را پسندیدی، به او زن بده. مبادا فقر و ناداری اش، مانع تو از این کار شود. چه خدای بزرگ فرموده است: «اگر تهیدست باشند، خداوند از فضل و کرم خود آنان را توانگر می کند. «نور: 32»(میزان الحکمه 7839). در بحارالانوار ج 103، وسایل الشیعه ج 14 و مکارم الاخلاق ج 1، چند حدیث دیگر با همین مضمون نقل شده است. دین چیست؟ دیندار کیست؟ علامه طباطبایی، در تفسیر گران سنگ «المیزان» بارها به تعریف دین و نشانه های دینداران اشاره کرده است. دین عبارتست از فروتنی و بندگی در برابر حق، کمک کردن به نیازمندان در راه خدا، فرو نرفتن در سرگرمی های غافل کننده دنیا و باورداشتن روز جزا (ج 1 ص 224) حقیقت دین، چیزی جز بندگی خداوند، در کلیه امور مربوط به دنیا و آخرت، و تسلیم در برابــــر موجبات خشنودی او نیست (ج 1 ص 416) دین، مجموعه ای است از عقاید مربوط به مبدا و معاد و یک سلسله قوانین اجتماعی از قبیل عبادات و معاملات که از سرچشمه وحی و نبوت گرفته شده و متکی به مدارک عقلی و علمی قطعی است.(ج 1 ص 604) دین، روش مخصوصی است در زندگی، که صلاح دنیا را - به طوری که موافق کمال اخروی و حیات دائمی حقیقی باشد - تأمین می نماید(ج 2 ص 182) آیت الله جوادی آملی، در کتاب «شریعت در آیینه معرفت» دین را مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی می داند که برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسان ها به کار می آید (ص 93) کوتاه سخن آنکه دین دارای سه بخش اصلی است: 1- باورها 2- اخلاقیات 3-احکام و مناسک مهمترین باورها: اعتقاد به وجود خداوند یگانه، پیامبران و اولیای الهی، روز رستاخیز و رسیدگی به اعمال بندگان در آن روز است. اخلاقیات، در دو گروه مثبت و منفی یا فضیلت ها و رذیلت ها جای می گیرند. فهرست و توضیحی از صفات پسندیده و ناپسندیده اخلاقی را می توان در بخش های ایمان و کفر جوامع روایی، حدیث مفصل سپاهیان عقل و جهل، دعای مکارم اخلاق امام سجاد(ع) خطبه پارسایان علی(ع)، صفات شیعه صدوق و کتاب های اخلاق اسلامی مانند معراج السعاده مطالعه کرد. احکام و مناسک در دو گروه واجبات و محرمــات جای می گیرند. واجبات اصلی، نماز و روزه و حرام های شایع، برقراری رابطه نامشروع جنسی و شــــراب خواری هستند. در برداشتی روانشناختی، باورها، اخلاقیات، بعـد هیجانی و عاطفی و احکام، بخش رفتاری وجود آدمی هستند. پرسش اصلی این است که کدامیک از این سه بُعد نشانه راستین دینداری است؟ پاسخ این است: ویژگی هایی که هم وجودشان درون مایه هایی از اراده و آگاهی دارند و هم به عنوان صفت پویایی از شخصیت. در هر موقعیت، صفات همخوان و همسوی خود را بیدار می سازند و فعال می کنند، بیش از خصوصیات ایستا، غیرفعال و بی تأثیر معرف دینداری هستند. برای نمونـــه راستگویی و نماز خواندن، از این نظر با هم تفاوت های زیادی دارند: نماز خواندن عملی است بدنی و ظاهری و می تواند مانند رفتارهایی از این گونه به صورت عادت درآید. یعنی در صورت تکرار، از معرفت و نیت یعنی آگاهی هر لحظه بیدار و جهت دار، خالی شود و همچون عملی خشک و بازتابی (مانند تیک ها). جدا از دیگر ابعاد شناختی و عاطفی خود را نشان دهد. پیامبر(ص): برای تشخیص دینداری مردم به زیاد نماز خواندن و روزه گرفتن آنها و نیز فراوان حج گزاردن، بخشش کردن و زمزمه های شبانه شان دقت نکنید، بلکه به راستگویی و امانت داری آنها بنگرید (دانشنامه قرآن حدیث ج 7 ص 366) ملّاصالح مازندرانی در شــرح کافی می نویسد: اگر در روایت امام صادق علیهاالسلام رکوع و سجده طولانی ذکر شده است، یا به این دلیل است که این دو عمل دینی بدنی، به عنوان نمونه دیگر عبادت های رفتاری و بدنی آمده اند، تا معلوم شود همه اعمال بدنی عادت می شوند و نباید تنها به آنها توجه کرد و یا اینکه چون برای رکوع هــا و سجده های زیاد و طولانی امتیازهای زیـــــــــــادی برشمرده اند، به خاطر بسپاریم در جایـــی که اگر چنین اعمال پرفضیلتی عادت شوند، از ارزش و خاصیت می افتند، دیگر اعمال ظاهری بدنی که رتبه های پایین تری دارند، نمی توانند ملاک دینداری قرار گیرند(ج 8 ص 299) غیر از انجام واجباتی مانند نماز و روزه که در بیشتر افراد به صورت عادت و تهی از محتوای زنده شان در می آیند، با ژرف نگری در متن چهار گروه روایات زیر به صفات اصلی دینداران، و در نتیجه معیارهای انتخاب همسر (و هر انتخاب مهم دیگر) پی می بریم: الف- احادیثی که می گویند تنها به نماز و روزه و طول رکوع و سجود افراد توجه نکنید و صفات خاصی را برجسته می سازند. ب- روایاتی که بر دقت در گزینش افراد برای کارهای مؤثر مانند ازدواج و مسئولیت های حکومتی تأکید می ورزند. ج- سخنانی که در آنها از صفاتی به عنوان مکارم اخلاق یا قله های بلند توانمندی های منش یاد شده است. د- فرازهایی از گفته های پیامبر(ص) و امامان معصوم (ع) که بعضی خوی های پسندیده را با به عنوان رأس، اصل، نصف، دو سوم، تمام و کل دین، اسلام و ایمان نام برده اند. پژوهش در محتوای این چهار گروه روایات مجال بیشتر و مقال های مستقل را می طلبد. اما به ضرورت بحث، یادآور می شویم که با بررسی اجمالی کتاب خدا و آموزه های پیشوایان بزرگوار اسلام می توان از پنج صفت راستگویی، امانـتداری، خوشخویـی، سپاسگزاری و حیا، به عنوان فضیلت هـــای اساسـی انسانی و معیارهــــای اصلی دینداری نام برد.